आदिवासी समाज, परंपरा व वाटचाल
प्रा. डॉ. किरण मोहिते
सिंधू संस्कृतीच्या उत्खनातील आदिवासींचा उल्लेख आर्याच्या भारतातील आगनापूर्वी या देशात प्रगत संस्कृती असलेल्या लोकांचे अस्तित्व होते या लोकांना द्राविडीयन लोक म्हणतात. हे लोक म्हणजे नागपूजक होते. भारतात सिंधूच्या सुपीक खोऱ्यात हडप्पा आणि मोंहजोदडो हे दोन शहर अस्तित्वात होते. हडप्पा व मोंहजोदडो येथील उत्खनन प्राचीन संस्कृतीस 'हरप्पा संस्कृती' किंवा 'नागर संस्कृती' असे म्हणतात. ही आदिवासीची मूळ संस्कृती आहे. म्हणून हिला मूळ निवासीयांची संस्कृती असे म्हणतात. प्राचीन इतिहासकारांनी तिला सिंधू संस्कृती असे नाव दिले. हे द्राविडीयन लोक आजच्या भटक्या, शुद्र दलित आदिवासींचे पूर्वज आहेत. म्हणूनच सिंधू संस्कृतीला मूळ निवासी यांची संस्कृती किंवा द्रविडीयन संस्कृती म्हटले जाते.
सिंधू संस्कृतीत धाडसी, शूर आर्याचे भारतात आगमन झाले. आर्यानी लोकांच्या संपत्ती काबीज केल्या. भ...
