
जीबीएस (गुइलेन-बॅरे सिंड्रोम) हा एक दुर्मिळ आणि गंभीर न्यूरोलॉजिकल आजार आहे, जो शरीराच्या रोगप्रतिकारक प्रणालीच्या चुकीच्या कार्यामुळे होतो. हा आजार परिफेरल नर्व्हस सिस्टमला (मज्जासंस्थेच्या मज्जातंतूंना) हानी पोहोचवतो, ज्यामुळे स्नायूंची कमकुवतपणा, झडप येणे आणि काहीवेळा पक्षाघात होऊ शकतो.
जीबीएसची लक्षणे:
- हात आणि पायांमध्ये कमकुवतपणा आणि झडप येणे, जे वरच्या दिशेने पसरते.
- स्नायूंमध्ये वेदना आणि झटके येणे.
- चालताना किंवा शरीराचे संतुलन राखताना अडचण येणे.
- चेहऱ्याचे स्नायू कमजोर होणे, ज्यामुळे बोलणे, चावणे आणि गिळणे अवघड होते.
- दृष्टीच्या समस्या, जसे की दुहेरी दृष्टी.
- रक्तदाब आणि हृदयगतीमध्ये बदल.
- पचनसंस्थेच्या समस्या, जसे की आतड्यांची हालचाल कमी होणे.
जीबीएसची कारणे:
जीबीएसचे अचूक कारण अज्ञात आहे, परंतु हा आजार सहसा व्हायरल किंवा जीवाणूंच्या संसर्गानंतर सुरू होतो. काही सामान्य संसर्गांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- कॅम्पिलोबॅक्टर जिजुनी (दूषित अन्नामुळे होणारा संसर्ग)
- एपस्टीन-बार व्हायरस (मोनोन्युक्लिओसिस)
- सायटोमेगालोव्हायरस (सीएमव्ही)
- मायकोप्लाझ्मा निमोनिया (न्यूमोनियाचा एक प्रकार)
- हेपेटाइटिस ए, बी, सी आणि ई
- एचआयव्ही
जीबीएसचे प्रकार:
जीबीएसचे मुख्य प्रकार आहेत:
- एक्यूट इन्फ्लेमेटरी डिमायलिनेटिंग पॉलीन्युरोपॅथी (एआयडीपी): हा सर्वात सामान्य प्रकार आहे, जो मायलिन शीथला (न्यूरॉन्सचे संरक्षणात्मक आवरण) हानी पोहोचवतो.
- मिलर फिशर सिंड्रोम (एमएफएस): हा एक दुर्मिळ प्रकार आहे, जो चेहऱ्याच्या स्नायूंच्या कमकुवतपणासह सुरू होतो आणि नंतर झडप आणि पक्षाघात होऊ शकतो.
- अॅक्यूट मोटर अॅक्सोनल न्युरोपॅथी (एएमएएन) आणि अॅक्यूट मोटर-सेन्सरी अॅक्सोनल न्युरोपॅथी (एएमएसएएन): हे प्रकार न्यूरॉन्सच्या अॅक्सॉनला (न्यूरॉन्सचा भाग जो संदेश पाठवतो) हानी पोहोचवतात.
जीबीएसचे निदान:
जीबीएसचे निदान करण्यासाठी डॉक्टर खालील गोष्टी करू शकतात:
- शारीरिक तपासणी: स्नायूंची ताकद, संवेदना आणि संतुलन तपासणे.
- लंबर पंक्चर (कंबरेच्या पाठीमध्ये सुई टाकून द्रव काढणे): सेरेब्रोस्पाइनल द्रवाचे विश्लेषण करणे.
- इलेक्ट्रोमायोग्राफी (ईएमजी): स्नायू आणि मज्जातंतूंची कार्यक्षमता तपासणे.
जीबीएसचे उपचार:
जीबीएसचे उपचार खालीलप्रमाणे आहेत:
- इंट्राव्हेनस इम्युनोग्लोब्युलिन (आयव्हीआयजी): हा उपचार रोगप्रतिकारक प्रणालीच्या कार्यास अडथळा आणतो.
- प्लाझ्मा एक्सचेंज (पीई): रक्तातून हानिकारक प्रतिपिंड काढून टाकणे.
- फिजिकल थेरपी: स्नायूंची ताकद आणि हालचाली सुधारणे.
- पेन मेडिकेशन: स्नायूंमध्ये वेदना आणि झटके कमी करणे.
जीबीएसचे निदान आणि उपचार लवकरात लवकर सुरू केल्यास, बहुतेक रुग्णांना पूर्णपणे बरे करता येते. तथापि, काही रुग्णांना दीर्घकालीन समस्या उद्भवू शकतात, जसे की स्नायूंची कमकुवतपणा आणि थकवा.
जर तुम्हाला जीबीएसची लक्षणे दिसत असतील तर लगेच डॉक्टरांशी संपर्क साधा.