विशेष लेख

अफवा पसरवणाऱ्या पोथ्या – जेट जगदीश
विशेष लेख

अफवा पसरवणाऱ्या पोथ्या – जेट जगदीश

जेट जगदीश अफवा पसरवणे जर गुन्हा आहे, तर व्रत आणि उपवासाच्या ज्या पोथ्या आहेत त्यातील खोटा आशावाद पसरवणाऱ्या भाकड कथा या अफवा नाहीत का? सत्यनारायण कथा, लक्ष्मीव्रत कथा, संतोषी माता व्रत कथा, सोळा सोमवार, सोळा गुरुवार, सोळा शुक्रवार च्या पोथ्या अफवा नाहीत का? कारण त्यात सांगितल्याप्रमाणे भक्तांच्या मनोकामना कधीच पुऱ्या झालेल्या आजतागायत दिसल्या नाहीत. मग ह्या पोथ्या लिहीणाऱ्या लेखकांनी अफवा पसरवण्याचा गुन्हा केला नाही काय? पोथी वाचणार्‍या भक्तांकडे क्वचितच धनधान्य, समृद्धी आली असेल. पण पोथी न वाचणाऱ्या या प्रकाशकांनी धर्माच्या नावाखाली पोथीच्या आधारे कर्मकांड करणाऱ्या ब्राह्मणाने मात्र खोऱ्याने पैसे ओढून स्वतःचे मात्र कल्याण केले! या पोथ्यातील कथांना खरे समजल्यामुळे प्रत्यक्षात नरबळी दिले गेले आणि अनेक भक्तांनी ही व्रते वा पूजा केल्यामुळे मिळणाऱ्या मोक्षाच्या अफवांमुळे आत...
कुबेर म्हणजे पुरंदरेंचा इंग्लिश अवतार
विशेष लेख

कुबेर म्हणजे पुरंदरेंचा इंग्लिश अवतार

डॉ श्रीमंत कोकाटे 'रेनिसां 'ही व्यापक संकल्पना आहे. पंधराव्या शतकात रोमन साम्राज्यात रेनिसां झाला. त्यामुळे कला, शिल्पकला, साहित्य, विज्ञान, संगीत, चित्रकला यांचा विकास झाला. धार्मिक गुलामगिरीला आव्हान दिल्यामुळे अनिष्ट रूढी, परंपरा याविरुद्ध लढा उभारला गेला. ग्रंथप्रामाण्य नाकारून बुद्धिप्रामाण्यवादाला चालना मिळाली. धर्मगुरूंच्या आणि धर्मग्रंथांच्या जाचातून मुक्त होऊन युरोपमध्ये नवविचारांचा उदय झाला. त्यातूनच युरोपमध्ये औद्योगिक आणि आर्थिक क्रांती झाली. हजारो वर्षापासून गुलामगिरीमध्ये जखडलेल्या जनतेला प्रबोधन चळवळीमुळे जगण्याची नवी उमेद मिळाली. रेनिसांमुळे त्यांना नवनिर्मितीची संधी मिळाली. वैचारिक क्रांती झाली. त्यातून कला, साहित्य, विज्ञान, तंत्रज्ञानाचा उदय आणि विकास झाला. धर्मव्यवस्थेच्या माध्यमातून पोसलेल्या कर्मठ, सनातनी परंपरेला शह दिल्यामुळे युरोपमध्ये रेनिसां झाला. 'रे...
घर खरेदी करताना घ्यायची काळजी
विशेष लेख

घर खरेदी करताना घ्यायची काळजी

संकलन : क्रांतिकुमार कडुलकर घर खरेदी करताना नेमकं काय काय पहायचं, कशाकशाचा विचार करायचा आणि निर्णय घ्यायचा याबाबत खूपदा आपल्याला माहिती नसते. म्हणून संबंधित व्यवहार करताना काय करावं आणि करू नये याची माहिती- प्रश्न : नवीन सदनिका खरेदी करतेवेळी काय करायला हवे आणि काय करू नये?उत्तर : नवीन सदनिका ठेकेदार किंवा विकासकाकडून (बिल्डर-डेव्हलपर) खरेदी करतेवेळी महाराष्ट्र ओनरशिप फ्लॅट अॅक्ट (मोफा) हा कायदा लागू होतो. त्यातील तरतुदींमध्ये बिल्डर आणि ग्राहक यांच्यामधील करार कसा असावा याची माहिती दिलेली आहे. त्यानुसार करारपत्र असावे. सदनिका खरेदी करताना त्याची रक्कम चटई क्षेत्रफळाच्या (कार्पेट एरियावर) आधारावर ठरविण्यात यावी, अशी तरतूद सुधारित कायद्यात आहे. त्यानुसारच सदनिकेचे मूल्य निश्चित केले असल्याची खात्री करून घेण्यात यावी. खरेदीदार या तरतुदींकडे दुर्लक्ष करतात. त्याचा फायदा बिल्डर लॉबी घेत ...
गावाकडची… किनार
विशेष लेख

गावाकडची… किनार

डॉ. किरण मोहिते. रात्रीचे १० वाजले, गावाला पोहोचायला. बाजूला डोगर, कॅनॉल वाहत होता. कॅनॉलच्या बाजूला छोट्टस सपार होत. मी मोठ्या दिमाखात चार चाकी गाडी समोर लावली. आत प्रवेश केला. लक्ख उजेडाचा प्रकाश. मी विचारलं लाईट कशी घेतली. उत्तर आलं आकडा टाकून. त्या बल्ब भोवती किर्र करणारी रातकिड फिरत होती. दोन विट्टांवर शेगडी. चारी बाजूंनी ताडपदरी लावलेली. वरून पत्रा, दरवाजाची छोटी किनार उघडीच. एका कोपऱ्यात चार पायी लावलेली. त्यावर मुलगा अन् आजोबा आडवी पडलेली होती. त्या बाजूला हंडा, कलशी, पाण्यानी भरलेलं मडक, कोन्याला छोटस कुत्र्याचे पिल्लू निपचित पडलं होतं. देव्हारा समोरच मांडला होता. त्यामध्ये तुळजाभवानी देवीचा फोटो. समोरच अथरून टाकल होत. मनात विचार आला, शहरांमधील मिजास, थाट वेगळाच. बेडरूम, किचन वट्टा, बाथरूम, अशा सुविधा असून देखील समाधान नाही. सपरात बेडकाचा देखील सहवास होता. ...
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी पोप फ्रान्सिस भेट
विशेष लेख

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी पोप फ्रान्सिस भेट

कामिल पारखे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी रोमला असताना थोडी वाकडी वाट करुन व्हॅटिकन सिटीला जाऊन पोप फ्रान्सिस यांना जाऊन भेटले. या घटनेला एकदम दुर्लक्षित करता येणार नाही. या भेटीत मोदींनी पोप फ्रान्सिस यांना भारत भेटीचेही आमंत्रण दिले आहे. विमानसेवा सुरु झाल्यावर जगभ्रमंतीवर निघणारे आणि इस्राएलच्या पवित्र भूमीला भेट देणारे पॉल सहावे हे पहिलेच पोप. पोप जॉन पॉल दुसरे यांनी आपल्या सत्तावीस वर्षांच्या पेपसीमध्ये विविध राष्ट्रांना आणि राष्ट्रप्रमुखांना भेटण्याचा विक्रम केला, त्याची तुलना केवळ ब्रिटनच्या महाराणी एलिझाबेथ दुसऱ्या यांच्याशीच करता येईल. पोप फ्रान्सिस हे पोप जॉन पॉल दुसरे त्यांच्यासारखेच हटके आणि यात्रेकरु (पिलग्रिम) पोप आहेत. ख्रिस्ती अगदी नाममात्र संख्येने असलेल्या आशियातील म्यानमार, बांगलादेश आणि श्रीलंका येथे पोप फ्रान्सिस यांचे लाल गालिच्यावर स्वागत होत होते. मा...
जागो मुस्लिम जागो!
विशेष लेख

जागो मुस्लिम जागो!

संग्रहित छायाचित्र मुस्लिम समाज म्हणलं की, पवित्र कुराणप्रमाणे आपले सर्व काम आपली दिनचर्या करणारा समाज. दानधर्म, भुकेलेल्याची भुक जाणणारा, तान्हलेल्या व्यक्तीला पाणी पाजणारा, स्वतः भुके राहून दुस-याला पोटभर अन्न देनारा, दिवसातून पाच वेळा नमाज पठण करणारा, खोटे बोलू नका, कोणाचाही हक्क हिसकावून घेऊ नका अशी शिकवण देत प्रामाणिकपणे आपली व आपल्या कुटुंबाची जबाबदारी पार पाडणारा स्वाभिमानी समाज, म्हणजे मुस्लिम समाज होय. पण मुस्लिम समाजात मुल्ला मौलवी यांना एक वेगळ स्थान आहे. समाजातील निती मूल्य, समाजाची चालि रिती, विवाह व मृत्यूपश्चात कार्य, यांचे मार्गदर्शन करणा-याचे काम मुल्ला मौलवी करतात. मुस्लिम समाजानुसार ज्याप्रमाणे दिनचर्या कशी असावी अल्लाह सबसे बडा हैं. हे जसे शिकवले जाते. जमातीच्या निमित्ताने अनेकवेळा मुस्लिम लोक एकत्र येतात. मुस्लिम धर्माची निती मूल्य शिकविली जातात.&n...
मानसिक आरोग्य दिन : संवादांचे पूल
विशेष लेख

मानसिक आरोग्य दिन : संवादांचे पूल

डॉ वंदना कामत मानसिक आरोग्याच्या समस्या दिवसेंदिवस वाढतच आहेत. नैराश्य, चिंता इत्यादी आजाराचं प्रमाण वाढताना दिसतंय. आत्महत्यांचं प्रमाण देखील वाढत आहे. हा चिंतेचा विषय आहे. आज देखील आपल्या समाजात मानसिक आजार सहजपणे स्वीकारले जात नाहीत. त्यामुळे ते लपवण्याकडे कल असतो. मनातले विचार, भावना मोकळेपणाने बोलून दाखवणं देखील शक्य होत नाही कित्येकदा. ह्या सगळ्यातून , माणसाला आवश्यक असलेल्या भावनिक आधाराचं महत्व पुन्हा एकदा अधोरेखित झालंय. किंबहुना अन्न, वस्त्र, निवारा या इतकाच भावनिक आधार , ही आता जीवनावश्यक गरज वाटू लागली आहे. पूर्वी देखील ताणतणाव होते पण कुटुंबातील सदस्यांचा एकमेकांशी संवाद असे. कुटुंबातील आजी, आजोबा हे नकळतपणे भावनिक आधार देत असत. अडी अडचणीच्या प्रसंगी त्यांचं अनुभवातून आलेलं शहाणपण हे घरातील इतरांना मार्गदर्शक ठरत असे. नातवंडं आणि आजी आजोबा यांच्यात एक अ...
द्मित्री मुरातोफ Дмитрий Муратов
विशेष लेख

द्मित्री मुरातोफ Дмитрий Муратов

नितीन ब्रह्मे ‘नोव्हया गझेता’ (Новая газета) या स्वतंत्र माध्यम म्हणून रशियात पाय घट्ट रोऊन उभ्या असलेल्या स्वतंत्र माध्यमाचा संपादक-पत्रकार द्मित्री मुरातोफ याला यावर्षीचा नोबेल पुरस्कार ‘रॅपलर’च्या मारीया रेस्सा यांच्याबरोबर विभागून मिळाला आहे. त्यामुळे स्वतंत्र पत्रकारीतेला सन्मान मिळाला असून, एक उत्साहवर्धक चित्र निर्माण झाले आहे. नोव्हया म्हणजे नवे, नावीन्यपूर्ण आणि गझेता म्हणजे वृत्तपत्र. दीमीत्री यांनी १९९३ साली ५० सहकाऱ्यांसह ‘नोव्हया गझेता’ची स्थापना केली. त्याआधी ते सगळे जण ‘कमसोमोलसक्या प्रावदा’ या वृत्तपत्रात काम करत होते. दोन रूममध्ये दोन कॉम्प्युटर, एक प्रिंटर आणि अजिबात पैसे नाहीत, या स्थितीत त्यांनी नवे माध्यम उभे केले. मिखाईल गोरबाचेफ यांना मिळालेल्या नोबेल पुरस्काराच्या रकमेतील काही भाग त्यांनी दिल्याने कॉम्प्युटर आणता आले आणि थोडा पगार देता ...
जमीन खरेदी विक्री व्यवहार व नोंद | ॲड अविनाश चिकटे यांची महत्त्वपूर्ण माहिती
विशेष लेख

जमीन खरेदी विक्री व्यवहार व नोंद | ॲड अविनाश चिकटे यांची महत्त्वपूर्ण माहिती

भविष्यात अडचणी येऊ नये म्हणून जमीन खरेदी करते वेळी घ्यावयाची काळजी.. अ. पहिला टप्पा - जमीन खरेदी पूर्वी तपासण्याच्या महत्त्वाच्या बाबी— १. जमिनीचा चालू ७/१२ काढून त्यावर मालकांचे नावे तपसावीत. २. सदर जमीन विक्री करणार्याच्या नावावर कशी झाली आहे यासाठी किमान ३० वर्षांपासूनच्या सर्व फेरफार नोंदी तपासाव्यात. ३. जमिनीत हिस्सा मागतील असे हिस्सेदार आहेत का? ४. जमिनीच्या इतर ह्क्कामध्ये बँक,सोसायटी किंवा इतर वित्त संस्थेचा भर आहे का? ५. जमीन हि प्रत्येक्ष मालकाच्याच वहिवाटीत आहे का? ६. जमीन नावावर असलेले क्षेत्र व प्रत्येक्ष ताब्यात असलेले क्षेत्र यात तफावत आहे का? ७. सातबारा उतारावर असलेली किंवा तोंडी सांगण्यात आलेली विहीर, झाडे इ.बाबत प्रत्येक्ष पाहणी करून खात्री करावी. ८. जमिनीच्या इतर ह्क्कामध्ये कुल अथवा अन्य व्यक्तीचे हक्क आहे का? ९. जमिनीच्या व्यवह...
ऑनलाईन शिक्षण आणि आपण
विशेष लेख, शैक्षणिक

ऑनलाईन शिक्षण आणि आपण

 डॉ. किरण मोहिते २०२० साली महाराष्ट्रात (corona virus) करोना विषाणूचा उद्रेक झाला. त्या वर्षापासून महाराष्ट्रातील जनजीवनावर याचे फार मोठे परिणाम झाले. राज्यात लागू झालेल्या नियमानुसार अत्यावश्यक कामाशिवाय सर्वांनी घरी बसणे सक्तीचे करण्यात आले. करोना आणि (Lockdown) टाळेबंदीमुळे अनेक प्रश्न निर्माण झाले. करोनानंतरच्या काळात शाळा कशा असतील? याची चर्चा विविध व्यासपीठावर घडली. त्यात प्रामुख्यान (Online Education) ऑनलाईन शिक्षणावर भर देण्यात आला. अशा ऑनलाइन मंचाची खरोखर गरज आहे का? अशा व्यवस्थेसाठी लागणाऱ्या पायाभूत सुविधा आपल्याकडे आहेत का? कोविड-१९ (Covid-19) ने सर्वच क्षेत्रापुढे काही मूलभूत प्रश्न उभे केले त्यास शैक्षणिक क्षेत्र ही अपवाद नाही. करोनानंतरच्या काळात शैक्षणिक सत्र सुरळीत सुरू करण्याबरोबरच मुलांनाही सुरक्षित ठेवणे हा हेतू होता या पार्श्वभूमीवर ऑनलाइन ...